کلیساهای معروف و تاریخی در ایران

کلیساهای معروف بسیاری در ایران وجود دارد. چرا که در طول تاریخ افرادی با مذاهب مختلفی را میزبان بوده است. و همین خود یکی از جذابیت‌های کشور ایران به حساب می‌آید. ارامنه و مسیحیان از دیرباز در ایران زندگی میکرده‌اند. و کلیساهایی برای عبادت خود ساخته‌اند. که هر کدام معماری خاصی داره و امروزه تبدیل به جذابیت هایی شده‌اند که سالانه گردشگران زیادی را از سراسر دنیا به سوی خود جذب می‌کنند.

حدودا 450 کلیسا در ایران شناسایی شده است. که از این تعداد 90 تا از آنها به ثبت ملی رسیده اند. بیشترین کلیساهای معروف در استان های آذربایجان شرقی و غربی، تهران و اصفهان می باشد. و هر چه به سمت جنوب کشور برویم تعداد کلیساها کاهش می یابد.

قره کلیسا، اولین کلیسای پر اهمیت برای ارامنه

این کلیسا بسیار قدیمی است به گونه ای که برخی این را قدیمی ترین کلیسا در جهان میدانند. و یکی از کلیساهای معروف و دیدنی  در ایران به شمار می‌آید. این کلیسا با نام‌های کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس نیز شناخته می‌شود. زیبایی و قدمت این بنا، آن را به یکی از میراث‌های یونسکو تبدیل کرده است. و سالانه گردشگران زیادی را میزبان است. بهترین زمان برای دیدن این کلیسا مرداد ماه می باشد. زیرا ارمنه‌ای از سطح دنیا برای انجام مراسم مذهبی خود به این کلیسا می‌آیند. و شما میتوانید در این زمان، علاوه بر بازدید از کلیسا فرهنگ مذهبی این مردم عزیز را نیز مشاهده کنید.

تلاش برای همبستگی ادیان در این کلیسا بسیار مشهود است. به گونه ای که روی در ورودی آن جمله ای تحت عنوان  “ما اینجا سرود وحدت ادیان را می‌سراییم” نوشته شده است و در طول تاریخ در این منطقه تلاش‌های فراوانی برای ایجاد همبستگی ادیان مختلف انجام شده است.

معماری این کلیسا فوق العاده است. و با دیوارهای قطور دفاعی و برج‌ها محاصره شده است. رنگ اصلی این کلیسا سیاه بوده است. اما پس از انجام مرمت قسمتی از آن سفید رنگ شده است و اکنون دو رنگ دیده می‌شود. این کلیسا همانند دژ و قلعه‌ای نظامی و امن ساخته شده است. و به واسطه قرار گیری بخش‌های مختلفی همچون آشپزخانه، آسیاب، نگهداری مواد غذایی، انبار علوفه و… درون بنا، این کلیسا به مکانی امن برای محافظت جان در برابر متجاوزان به شمار میرفته است.

 قدمت این کلیسا را حدودا متعلق به قرن 1 و 2 در نظر گرفته‌اند. و ممکن است جزء اولین کلیساها در سراسر دنیا باشد. اما یک سری فرضیات وجود دارد که این احتمال ضعیف می‌شود.

این کلیسا در زمان حمله مغول، همانند سایر بناهای با ارزش در ایران از چشم چنگیز خان دور نماند و با حمله‌ای که به این کلیسا داشت باعث تخریب این مکان شد. اما در زمان هولاکوخان مغول با تلاش‌های خواجه نصیرالدین طوسی، خوشبختانه این بنا مرمت شد و به شکوه اولیه خود دست یافت.

آخرین تعمیرات انجام شده روی این کلیسا مربوط به زمان قاجاریان و به فرمان عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه صورت گرفت. او در نظر داشت مجموعه‌های مختلفی به کلیسا اضافه کند. و آن را مشابه کلیسای جامع اچمیادزین ارمنستان بسازد. هدف  عباس میرزا از این کار انتقال مرجع تقلید ارمنیان جهان به قره کلیسا بود تا بتواند این مرکز را از سلطه دولت عثمانی و روسیه درآورد.

در این زمان عباس میرزا از هیچ تلاشی برای کامل کردن کلیسا دریغ نکرد. و اسقفی ارمنی را برای گسترش کلیسا به این محل دعوت کرد. ساختمان جدید با سنگ‌های سفید و در امتداد کلیسا ساخته شد. و همه  به دستور عباس میرزا در حال کار بر روی کلیسا بودند که متاسفانه با مرگ او این کار ناتمام ماند.

به شما پیشنهاد میکنم حتما از این کلیسا دیدن کنید. این کلیسا در  ۲۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان چالدران، روستای قره کلیسا قرار گرفته است.

کلیسای سنت استپانوس جلفا، یکی از کلیساهای معروف ایران

این کلیسا که یکی از کلیساهای معروف در ایران است در منطقه مرزی جلفا و جمهوری آذربایجان در دل کوه‌ها و در نزدیکی رودخانه ارس قرار دارد. این کلیسا جزء دومین کلیساهای مهم نزد ارامنه است. که نامش نیز برگرفته از یکی از حواریون حضرت عیسی بوده است. این کلیسا جزء آثار ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است. و همین امر اهمیت و قدمت این کلیسا را واضح تر بیان می‌کند. ساخت و معماری این کلیسا تلفیقی از نوع معماری اشکانی، رومی و اورارتویی می‌باشد.

 این کلیسا دارای بنایی استوانه و گنبدی مخروط شکل و هفت برج نگهبانی است.

کهن ترین مدارک تاریخی این کلیسا مربوط به سال 649 میلادی است. و سنگ نوشته‌هایی به زبان ارمنی در داخل کلیسا در مورد اقوامی که در آن حوالی زندگی میکرده‌اند وجود دارد. و همینطور صرفا این کلیسا کاربرد مذهبی نداشته و برای مردم و هنرمندان آن زمان محلی برای تجمع و برگزاری کلاس‌های تدریسی همچون نقاشی، موسیقی، علم و فلسفه و.. بوده است.

در زمان بازسازی این کلیسا در سال 1384، چند تکه استخوان در طاق‌های آن مشاهده شد که متخصصان معتقدند این استخوان‌ها مربوط به قدیسان و حواریون مسیح بوده است. و همینطور خلیفه ارامنه احتمال میدهد این استخوان‌ها مربوط به یحیی ابن زکریا باشد.

سنت استپانوس همانطور که گفتیم یکی از حواریون حضرت عیسی بود و جزء اولین مبلغان دین مسیحیت به شمار میرفت. و در نتیجه به جرم کفر علیه دین یهود در دادگاه اورشلیم محاکمه شد و حکم سنگسار برای او در نظر گرفته شد.

کلیسای مریم مقدس زور زور

این کلیسا نیز قدمتی تاریخی دارد. و در روستای بارون استان آذربایجان غربی که در 20 کیلومتری ماکو می‌باشد، قرار گرفته است. این کلیسا در سال 1315 میلادی توسط هوانس یرز نقاش که معروف به زور زورتسی بود، ساخته شد که دلیل نامگذاری این کلیسا نیز  همین موضوع است. کلیسای مریم مقدس نزدیک به سد بارون قرار گرفته است اما نگرانی‌هایی در مورد زیر آب رفتن این کلیسا وجود داشت که ارمنیان این کلیسا را به ارتفاع 600 متری از سد منتقل کردند. که این موضوع یکی از مهم‌ترین اتفاقات در تاریخ نگهداری میراث فرهنگی کل کشور است.

اما به طور کلی تلاقی دریاچه ایجاد شده از آب سد و معماری سلیب مانند این کلیسا، زیبایی بینهایتی به منطقه بخشیده است که حتما ارزش دیدن دارد. و برای بازدید از این مکان به دلیل قرار گیری این کلیسا در نزدیکی مرز نیاز به هماهنگی با نیروهای حفاظتی منطقه دارد.

بهترین زمان بازید از این کلیسای تاریخی کههم در فهرست آثار ملی و هم در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده است و جزء کلیساهای معروف در ایران است، فصل های بهار و تابستان می‌باشد. آدرس دقیق کلیسا زور زور در مجاروت روستای بارون شهرستان چالدران، در دامنه شیب تند کوه و در ساحل رودخانه ” زنگمار” است.

کلیسای وانک، نگین انگشتری جاذبه های استان اصفهان

این کلیسا در زمان شاه عباس دوم در سال 1655 میلادی توسط ارامنه مهاجر در استان اصفهان ساخته شده است. علاوه بر معماری منحصر به فرد این کلیسا، نقاشی‌های رنگ روغن روی تمامی قسمت‌های این کلیسا که داستان تولد حضرت عیسی تا عروج او را روایت می‌کند، جذابیت کلیسای وانک را چندین برابر کرده است. این کلیسا معروف به کلیسای نجات دهنده مقدس نیز می‌باشد و وانک به معنای صومعه است. و همچنان در میان ارامنه ساکن اصفهان اهمیت ویژه ای دارد. در بین آثار تاریخی ایران از نظر گردشگران خارجی شهرتی خاص دارد و سالانه گردشگرانی از سراسر جهان را به سمت خود می کشد.

این کلیسای در محله ی جلفا در اصفهان قرار دارد. هر زمان که قصد سفر به استان اصفهان را داشتید حتما بازدید از کلیسا وانک را در برنامه‌ی خود قرار دهید تا در کنار سایر جاذبه‌های اصفهان، با فرهنگ ارامنه‌ی عزیز کشورمان هم تا حدودی آشنا شوید.

کلیسای کانتور، جاذبه ای ناشناخته در قزوین

کلیسای کانتور یکی از ناشناخته‌ترین بناهای تاریخی در استان قزوین است. که معمولا از دید گردشگران دور مانده است. این کلیسا با نام برج ناقوس نیز شناخته می‌شود. این کلیسا در زمان جنگ جهانی دومريا، زمانی که کشور به دست روس‌ها افتاد توسط روس‌ها ساخته شد. که کلمه کانتور به زبان روسی به معنای مقر و مرکز است. و پس از خروج روس‌ها از ایران این بنای تاریخی خالی شد زیرا مسیحیان ارتدوکس در ایران حضور ندارد. امروزه در این کلیسا چند گالری فروش طلا و جواهرات دست ساز و صنایع دستی قرار دارد. در حیاط این کلیسا دو قبر قرار گرفته است که یکی از آنها مربوط به یک مهندس روسی و دیگری مربوط به خلبانی روسی است.

آدرس دقیق این کلیسا استان قزوین، شهر قزوین، خیابان طالقانی، خیابان دارایی، جنوب پارک مشاهیر می‌باشد.

کلیسای سرخ آباد، کوچکترین کلیسای جهان

این کلیسا توسط مهندسان ایتالیایی که برای ساخت راه آهن به مازندران آمده بودند، به منظور انجام فرائض دینی خود، ساخته شد. این کلیسا بسیار کوچ است به گونه ای که با نام کوچک‌ترین کلیسا در جهان شناخته می‌شود. و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

این کلیسا در روستای سرخ آباد، روستایی در حوالی شهرستان سوادکوه قرار گرفته است.

کلیسای سرکیس مقدس،یکی دیگر از کلیساهای معروف ایران

کلیسای سرکیس که تهران قرار گرفته است ساخته دوره پهلوی است. و امروزه نیز مرکز امور ارامنه تهران است، یکی از دیگر از کلیساهای معروف در ایران می‌باشد. این کلیسا با همکاری خیری ارمنی به نام مارکان سرکیسیان ساخته شد. کلیسای سرکیس در زمان جنگ ایران و عراق مورد اصابت موشک قرار گرفت و بخشی از کلیسا تخریب شد. اما در سال 1362 تا حدودی مرمت شد و فعالیت خود را از سرگرفت، در سال 1391 نیز دوباره این کلیسا را به طور کامل مرمت کردند به خصوص حوضچه مخصوص تعمید را که با نقاشی تعمید حضرت مسیح به دست یوحنای تعمید دهنده تزیین شد.

سرکیس مقدس از قدیسان کلیسای حواری ارمنی بود. او در اوایل قرن چهارم میلادی جز فرماندهان ارتش روم بود اما به دلیل مسیحی بودن تحت تعقیب قرار گرفت. و همراه با خانواده به ارمنستان فرار کرد. در آن زمان ارمنستان تحت فرمان روم بود از اینرو او را از کشور اخراج کرد. و اینگونه بود که سرکیس در زمان امپراطوری شاپور دوم ساسانی به ایران آمد و به او خدمت کرد اما پس از مدتی به او تهمت زدند که در حال فریفتن سپاه و ترویج و تبلیغ مسیحیت بین آنهاست. که همین موضوع سبب شد در قزوین او و پسرش و تعدادی از سربازانش به قتل برسند.

این کلیسا در تهران،خیابان کریم خان زند، ابتدای خیابان نجات اللهی واقع شده است.