شهر تاریخی ورزنه، سفیدترین شهر ایران

شهر ورزنه درجنوب غربی شهرستان نایین استان اصفهان قرار دارد. این شهربه واسطه کویر زیبای ورزنه با تپه های شنی وسیع و زنان سفید پوشش در میان مردم شهرت یافته است. به این شهر به دلیل سفید پوش بودن زنان، شهر کبوتران سفید و یا شهر فرشتگان نیز می گویند. دلیل استفاده از پوشش سفید بین اهالی ورزنه به دو جهت است، یکی برای مقابله با گرما و دیگری به دلیل ارزش دینی رنگ سفید بین محلیان از گذشته تا کنون است.

مردم ورزنه با گویش پهلوی ساسانی و یا به اصطلاح گویش محلی زردتشتی سخن می گویند که بسیار شیرین و جذاب است.

تاریخچه شهر ورزنه

دلیل نامگذاری این شهر به ورزنه می تواند به دو علت باشد، یکی اینکه شغل اکثر مردمان این شهر از دیرباز کشاورزی بوده است و و به دلیل نوع کشاورزی آنها، نام ورزنه که به معنای کشت دانه روی زمین برای این شهر انتخاب شده است. یک تئوری دیگر به  زردتشت اشاره می کند و بیان میدارد که زردتشت پیروان خود را به سه دسته ختیو که افراد بسیار نزدیک به او بودند، آریا منش که دوستان او بودند و ورزنه یا ورزندگان که کشاورزان و دامداران بودند، تقسیم میکرد. و مردم این بخش که کشاورز بودند اسم ورزنه برای آنها انتخاب شد.

جاذبه ها و بناهای تاریخی ورزنه

این شهر تاریخچه ای بسیار غنی دارد و دارای جاذبه ها و بناهای تاریخی بسیاری است که به عنوان نگین شرق اصفهان نیز از این شهر یاد می شود.

کویر ورزنه

کشور ایران، سرزمینی چهار فصل است. و در کنار جاذبه هایی همچون دریاها و دریاچه ها، جنگل ها و آبشارها، کویر نیز یکی از جاذبه های بکر در ایران به شمار می آید. کویر ورزنه یکی از دیدنی ترین کویرها در ایران است که در شهر ورزنه در فاصله 117 کیلومتری از استان اصفهان قرار دارد. امکانات رفاهی و تفریحی همچون رستوران، کمپینگ، شربت خانه، سافاری، شتر سواری، زیپ لاین و… در این مکان ساخته شده است که بازدید و اقامت در این کویر را آسان تر کرده است. و شما میتوانید سفری هیجان انگیز تر را تجربه کنید. در گذشته کویر ورزنه را با عنوان بیابان خارا شناخته می شد.

اما امروزه مشخص شده است که کویر ورزنه در نزدیکی شهر ورزنه و بیابان خارا نزدیک روستای خارا است. تپه ئهای بیابان خارا حدود 30 کیلومتر از کویر ورزنه دور تر است و استحکام کافی برای کویر گردی را ندارد.

این کویر به دلیل وزش بادهای متفاوت، و تشکیل هرم های ماسه ای و فرم های هلالی و طولی روی تپه های ماسه ای، از سایر کویرهای ایران متمایز شده است. علاوه بر این، این کویر به واسطه نزدیکی با تالاب گاو خونی دارای پوشش غنی گیاهی همچون گیاه اسکنبیل، درختچه تاغ ها و نسی،  و گونه های جانوری همچون روباه شنی، پا مسواکی ( موشی با چشم های درست) و سارگپه پا بلند ( یک نوع پرنده شکاری) بوده است که متاسفانه امروزه به دلیل کم آب شدن و خشکسالی، آسیب زیادی به پوشش گیاهی و جانوری این منطقه وارد شده است.

 قلعه (ارگ) تاریخی قورتان واقع در شهر ورزنه

این قلعه در شهر ورزنه و روستای تاریخی قورتان در فاصله 90 کیلومتری اصفهان قرار دارد. در گذشته برای حفظ امنیت بیشتر در مکان هایی که دور از کوهستان ها و جنگل .بود، ارگ هایی مسکونی ساخته می شد. و این ارگ نیز یکی از همین ارگ های خشتی در ورزنه است که کاربرد نظامی داشته و در زمان های درگیری از مردم محافظت میکرد که ظرفیت 50 خانوار را داشته است. قلعه قورتان دارای یک حمام، سه مسجد، دو قلعه خان نشین، یک بازار، کاروانسرا و آسیاب بوده است. این قلعه جزء محدود ارگ های تاریخی است که همچنان در آن سکونت وجود دارد. روستای قورتان قدمتی تاریخی دارد و به قرن چهارم و زمان حکومت  بهرام پنجم ساسانی (بهرام گور) می رسد. این قلعه به طور کامل از خشت و گل ساخته شده و از بزرگترین بناهای خشتی در ایران به شمار می رود.

مسجد جامع تاریخی شهر ورزنه

طبق شواهد موجود، این مسجد جامع بر روی یک آتشکده قدیمی بنا نهاده شده است. و با توجه به کاشی کاری های سردرب، شبستان، مناره و سردر گنبدخانه، این بنا در زمان تیموریان ساخته شده است. این مسجد امروزه نیز برای مردم ورزنه اهمیت فراوانی دارد و در آن به عبادت می پردازند.

کاروانسرای عباسی ورزنه

این کاروانسرا یکی از یادگاری های دوره صفویه با وسعت 900 متر مربع است.  که در کنار دروازه دیزی شهر ورزنه قرار گرفته است. کاروانسرای شاه عباس ورزنه بسیار شبیه به کاروانسرای برسیان است. دور تا دور حیاط حجره ها قرار گرفته اند که جمعا 18 حجره می باشند.

 گاو چاه شهر ورزنه

این روشی سنتی برای آبکشی از چاه است که در بین مردمان شرق اصفهان بسیار رایج بوده است. گاو مورد نیاز برای این کار باید حتما گاو سیستانی باشد که دارای کوهان است. برای کشیدن آب از چاه،گاو نر در چاله‌ ای شیب ‌دار و تقریبا به عمق 8 متر بالا و پایین می ‌رفت. زمانی که گاو به سمت پایین حرکت می کرد، اب از چاه خارج می شد و وارد جوی آب می شد و زمان بالا آمدن، دلو آبکش به داخل چاه می افتاد.

 یک پیرمرد 60 ساله اهل ورزنه این گاو چاه را بازسازی کرده است. و امکان بازدید برای گردشگران را فراهم کرده است. زمانی که برای بازدید از کویر بینظیر ورزنه تصمیم گرفتید، دیدن این گاو چاه ها را از دست ندهید.