ک‌هیکی از اشعاری که همه‌ی ما در کتاب‌های تحصیلی با ان آشنا شدیم، قصیده‌ی زیبای ملک الشعرای بهار در مورد دماوند است. که با زیباترین عبارات مانند ” دیو سپید پای در بند” یا “گنبد گیتی” آن را توصیف میکند. دیو سپید ایران یکی از محبوبترین کوه‌ها وجاذبه‌های گردشگری خاورمیانه در میان گردشگران است. در این نوشته می‌خواهیم با دماوند بیشتر آشنا شویم و این افتخار ملی را بهتر بشناسیم.
موقعیت جغرافیایی
در صورتی که استثنائی پیش بیاید و هوای ایران دچار الودگی نباشد، شما میتوانید قله‌ی دماوند را از شهرهای اطراف آن مانند تهران، قم، ورامین و مازندران به تماشا بنشینید. کوه دماوند از تمام شهرهایی که گفته شد قابل دسترسی است. اما مطابق با تقسیمات کشوری این کوه در شهرستان آمل، استان مازندران قرار گرفته است. درست است که گفتیم امکان دسترسی به این کوه از شهرهای مختلف وجود دارد. اما آسان‌ترین و راحت‌ترین مسیر برای رسیدن به این کوه از طریق شهر تهران یا دماوند ممکن است. و از شهرهای دیگر مسیر صعب العبوری در مقابل گردشگران قرار دارد.
نقش دماوند در تاریخ
یکی از حکومت‌های مستند در تاریخ گذشته‌ی ایران حکومت آشوریان بوده است. حکومتی که از زمان ورود آریایی‌ها به ایران در کنار حکومت مادها و پارت ها شکل گرفت. در آن زمان دماوند در مناطق تحت حکومت مادها قرار داشت. و در متون آشوری با اشاره به دماوند یکی از نقاط قوت مادها را دماوند می‌دانستند. علاوه براین در دامنه‌های این کوه تعدادی گور قدیمی وجود دارد که به باور تاریخ‌دانان به همان زمان و پرستش زرتشت در میان مردم مغان باز می‌گردد. به باور تاریخ‌دانان دفن مردگان در میان کوهستان‌ها یکی از آیین‌های مردم مغان بوده است.
این قله و کوه به قدری برای ایران و ایرانی نماد شکوه و عظمت است که در پاره‌ای از تاریخ درخشش خورشید از پشت آن به عنوان نماد کشور شناخته و استفاده میشد.
از اولین صعود به قله‌ی دماوند تا این روزها
در میان سیاحان و گردشگران ایرانی اولین صعود به قله‌ی دماوند به نام ابودلف خزرجی ثبت شده است. پس از او قزوینی، مسعودی، ابن فقیه و ناصر خسرو هم در سفرنامه‌های خود به قله‌ی دماوند و صعودشان، اشاره کرده‌اند. البته که نخستین صعود مستند ایرانی به قله‌ی دماوند در سال 1857میلادی، در دوره‌ی قاجار به وسیله‌ی تیم یکی از سرهنگ‌های آن دوره انجام شد. اما در میان گردشگران و سیاحان اروپایی تیلر تامسن اولین نفری بود که صعود به این قله را تجربه کرد.
در گذشته، افراد معدود و انگشت شماری تجربه‌ی صعود به قله‌ی دماوند را داشتند. امروزه به مراتب می‌توان افراد بیشتری را با این تجربه پیدا کرد. اما باز هم یکی از سخت‌ترین تجربه‌ها محسوب میشود. و کسب یکسری مهارت‌ها و توانایی‌ها برای این صعود ضروری و لازم است.
پوشش گیاهی و جانوری دماوند
پیش از این هم گفتیم که دماوند در یک موقعیت جغرافیایی خاص قرار گرفته است که یک آب و هوا و اقلیم خاص را هم به همراه آورده است. موقعیت جغرافیایی خاص و آب و هوای مناسب و معتدل آن یک پوشش گیاهی منحصر به فرد را به وجود آورده است. به حدی که یکسری از گیاهان دارویی تنها در دامنه‌های دماوند پیدا میشوند. و پسوند دماوندی را در نامگذاری آنها لحاظ کرده‌اند.
تعدادی از گیاهان به قدری نسبت به آب و هوا و موقعیت جغرافیایی حساس هستند که تنها در یک ارتفاع خاص از دامنه‌ی کوه دماوند میرویند. و در هیچ مکان دیگری چنین گیاهی را نمیتوان پیدا کرد. یکی از جذاب‌ترین مناطقی که میتوانید در صعود به قله‌ی دماوند از آن لذت ببرید، دشت شقایقی است که در ارتفاع 2000 تا 3500 متری وجود دارد. در همین ارتفاع پوشش گیاهی مناسبی هم برای چرای دام‌ها وجود دارد. و متاسفانه چرای بیرویه‌ی در آن محدوه باعث از بین رفتن این شقایق‌های زیبا و خاص شده است.
به همان نسبت که گیاهان متنوع در نقاط مختلف کوه دماوند وجود دارد جانوران متنوعی هم در نقاط مختلف آن می‌توان پیدا کرد. دماوند به دلیل هم مرزی با جنگل‌های شمال و کویرهای مرکزی در آن واحد، زیست بوم مناسبی برای طیف گسترده‌ای از جانوران و حیوانات محسوب میشود. پرواز عقاب طلایی بر فراز دشت‌های سرسبز دماوند و گرگ و شغال‌های کمین کرده در انتظار شکار از جذابیت‌های بسیار زیبای کوه دماوند محسوب میشود.
دیدنی‌های دماوند
دماوند خود یکی از جاذبه‌های گردشگری استان‌های تهران، البرز و مازندران محسوب میشود. البته که خود این جاذبه‌ی گردشگری تعداد قابل توجه‌ای جاذبه‌ی طبیعی را در دامنه‌ها و دشت‌های خود جای داده است. در این قسمت می‌خواهیم با تعدادی از این جاذبه‌های زیبای طبیعی آشنا شویم.
آبشار یخی
در جبهه‌ی جنوبی کوه دماوند، در ارتفاع 5100 متری از سطح دریا آبشاری یخ زده وجود دارد. که از نظر ارتفاع از سطح دریا به عنوان مرتفع‌ترین آبشار خاورمیانه شناخته میشود. این آبشار در تمام روزهای سال یخ زده است. و تنها در فصل تابستان حدود یک ساعت از ظهر و بعد از ظهر مقداری از یخ‌های آن ذوب میشود و باریکه‌ای آب خنک از آن جاری میشود و مجددا با غروب آفتاب یخ میزند. در بالای این آبشار گودالی پوشیده از برف وجود دارد که بسیار زیباست. بلندای این آبشار 7 متر است. و قطر یخی که به وجود آورده است حدودا 3 متر است.
یخچال‌های طبیعی
یکی از مورد انتظارترین پدیده‌های طبیعی در کوهستانی به این ارتفاع در چنین موقعیت جغرافیایی یخچال‌های طبیعی است. در دماوند هم در جبهه‌های مختلف یخچال‌های طبیعی وجود دارند که از جاذبه‌های طبیعی گردشگری محسوب میشوند. سه یخچال سیوله، دوبی سل و عروسک‌ها در جبهه‌ی شمالی قرار گرفته‌اند. یخچال دره بخار در جبهه‌ی شمال شرقی قرار دارد. دو یخچال دیگر هم در جبهه‌های شمال غربی و غرب قرار دارند که نامگذاری نشده‌اند و از جهت‌های جغرافیایی آنها برای نامیدنشان استفاده میکنند.
آتشفشان دماوند
در مقدمه‌ی این نوشته گفته شد که دماوند بلندترین آتشفشان در خاورمیانه است. و منتها تا اینجا تنها از دشت‌های سرسبز و یخچال‌های طبیعی و آبشار یخ زده‌ی آن صحبت کردیم. که هیچکدام از آنها نشانی از یک کوه آتشفشانی به ما نمیدهد. درست است که ظاهر این کوه با تصورات ما از یک کوه آتشفشان مطابقت ندارد. یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های ظاهری کوه‌های آتشفشان وجود دهانه‌ای در قله‌ی کوه است که مواد مذاب از طریق آن خارج میشوند.
در دماوند هم چنین دهانه‌ای با قطر 400 متر وجود دارد. که امروزه با یک دریاچه‌ی یخ زده پوشیده شده است. متخصصان و کارشناسان در امور کوهستان و آتشفشان‌ها بر این باورند که دماوند یک آتشفشان نیمه فعال است. و برای صحت ادعای خود از وجود چشمه‌های گورگردی و آب گرم در این کوه صحبت میکنند که از نیمه فعال بودن این آتشفشان حکایت میکند.
در این نوشته با این کوه و زیبایی‌های اطراف آن آشنا شدیم. اگر دوست دارید برای بازدید از جاذبه‌ها و زیبایی‌ها سفری به این منطقه داشته باشید پیشنهاد میکنم بسته‌های سفری شهر دماوند و اطراف آن را با دقت بررسی کنید. تا بتوانید برای یک سفر جذاب در این منطقه برنامه ریزی کنید.
آخرین بلاگ ها
تورهای مرتبط
