باغ فین، نگین سبز جاذبه های کاشان

باغ فین یکی از جاذبه های بسیار دیدنی شهرستان کاشان است. که شاهد حوادث و وقایع مهمی در طول تاریخ بوده است. و بخش بزرگی از تاریخ ایران را در خود جای داده است. در سال 1573 میلادی این باغ بر اثر زلزله ویران شد. قدمت این باغ به زمان صفویه بر میگردد. ساخت و مرمت آن از زمان شاه صفی آغاز شد و در پادشاهی شاه عباس دوم به اوج شکوه خود رسید. در این زمان برای باغ فین که نام باغ نو را بر آن نهاده بودند برج هایی مرتفع و گرد ساختند. علاوه بر آن حدفاصل باغ قدیم تا باغ نو را میدانی احداث کردند که مخصوص مسابقاتی دیدنی همچون چوگان بود.

این باغ یکی از زیباترین باغ ها در سراسر کشور است که در هنگام سفر به کاشان از بازدید آن غفلت نکنید.

باغ فین بخشی عظیم و بسیارغمگین از تاریخ ایران را به دوش می کشد. حمام فین مهمترین بخش این باغ است که به قتلگاه بزرگ مرد ایران امیر کبیر شهرت یافته است.

حمام فین، قتلگاه امیر کبیر

یکی از تلخ ترین وقایع تاریخ در این حمام اتفاق افتاده است. باغ فین شاهد قتل مردی بزرگ در طول تاریخ بوده است. محمد تقی  فراهانی معروف به امیر کبیر صدراعظم ناصر الدین شاه قاجار بود. پس از روی کار امدن امیر کبیر، او به اجرای عدالت بین درباریان و رعایا برآمد. از اینرو از ابتدای کار دشمنان زیادی از بین درباریان پیدا کرد.

امیر کبیر نزد مردم و شاه اعتبار خوبی داشت و بسیار محبوب بود و در زمان صدارتش که بسیار کوتاه بود (سه سال و سه ماه)  اقدامات بسیاری صورت گرفت. او به تاسیس دارلفنون پرداخت که یکی از برجسته ترین اقداماتش بود. او همچنین به ساماندهی ارتش و ایجاد قراولخانه، تقسیم آب کرج، انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه، رسیدگی به وضع مالیه و مشخص کردن حقوق برای درباریان، جلوگیری از رشوه خواری درباریان، حذف القاب و عنوان ها، مبارزه با شکنجه و… پرداخت.

و به دلیل همین اقدامات، روز به روز بذر کینه و نفرت از امیر کبیر در دل درباریان رشد میکرد. تا حدی که آنها اقدام به دسیسه چینی برای این مرد بزرگ تاریخ کردند. از بین مخالفان امیر کبیر مادر شاه، مهدعلیا و حاج علی خان مراغه ای معروف به علی خان حاجب چشم دیدن او را نداشتند و برای توطئه علیه امیر کبیر اقدام کردند. که پس از ان اشخاصی همچون میرزا آقاخان نوری نیز به انها پیوستند.

ماجرای قتل امیرکبیر در حمام فین

در سفر ناصر الدین شاه به اصفهان، امیر کبیر پیشنهاد داد تا برادر ناتنی ناصر الدین شاه، عباس میرزا و مادرش نیر او را همراهی کنند. در طول سفر امیر کبیر احترام زیادی برای برادر ناتنی شاه قائل بود. و مکررا از شاه می خواست با لطوفت و مهربانی با برادر خود برخورد کند. دسیسه چیان که به دنبال بهانه برای نابودی امیر کبیر بودند، از این فرصت پیش آمده غفلت نکردند و با سو استفاده از مرگ میرزا محمود ولیعهد شاه و متزلزل بودن پایه های حکومت بدون ولیعهد، نزد شاه بیان داشتند که امیر کبیر قصد دارد عباس میرزا را به ولیعهدی شاه منصوب کند.

از اینرو ناصر الدین شاه دستور داد برادرش به همراه خدیجه مادرش والی قم شود به گونه ای می خواست او را تبعید کند. اما امیر کبیر از دستور شاه سرپیچی کرد. همین موضوع سبب شد ذهن شاه مشوش گردد و مانند سابق دیگر به امیرکبیر اعتماد نداشته باشد. سر انجام ترس شاه از همدستی امیر کبیر با برادرش عباس میرزا و توطئه های درباریان و پافشاری های آنان بر این موضوع سبب شد شاه دستور به عزل امیر کبیر بدهد و او را به کاشان تبعید می کند.

پس از 40 روز که امیر کبیر به کاشان تبعید شده بود و بازهم از توطئه های مخالفان سرسخت و بی انصاف خود در امان نبود. سرانجام این دسیسه ها سبب شد ناصر الدین شاه دستور قتل امیر کبیر را به فراش باشی دربار، علی خان حاجب بدهد. اما به امیر کبیر اطلاع دادند که از تهران پیکی که دستور وزارت امیر و خلعتی شاه را حمل می کند می آید.  امیر کبیر به این سخن اعتماد کرد و به حمام فین رفت اما متاسفانه این گوشه ای از دسیسه بود. این مرد بزرگ به دست علی خان حاجب به قتل رسید.

و اینگونه بود که مردان بزرگ ایران در طول تاریخ به دست نالایقان و توطئه چینی های مختلف یکی پس از دیگری به قتل می رسیدند.

معماری بینظیر باغ فین کاشان

این باغ به دلیل معماری بی نظیر و منحصر به فردی که دارد جزء 9 باغ برتر در ایران است که در فهرست جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. وسعت باغ فین کاشان به ۳۳۷۹۹ متر‌مربع است. نمای باغ به دلیل مدل قرار گیری دیوارها و برج و باروهای استوانه ای شکوه و عظمتی خارق العاده پیدا کرده است. در باغ فین یک حوض بزرگ قرار گرفته است که به حوض آرزوها معروف است. و گفته می شود اگر سکه ای درون این حوض بیندازید آرزویتان برآورده می شود. اما برخی بیان میدارند این موضوع سکه در آب انداختن به دین زرتشت برمیگردد. زیرا در بین زرتشتیان آب مظهر پاکی و برکت است و برای قدردانی از آن مقداری از دارایی های خود را به الهه آب هدیه می دادند تا زندگیشان پر برکت شود.

حوض جوشان باغ فین

کاشی کاری های این حوض بسیار زیباست که نقش های آن مشابه قالی های کاشان است و یکی از بخش های حیرت انگیز معماری باغ فین است. این حوض 160 حفره دارد. که هر کدام از این حفره ها نماد گل های قالی است و به این گونه می باشد که زمانی که آب از اولین حفره فوران میکند، دومین حفره مانند مکش آب عمل می کرد و این موضوع سبب می شد آب درون حوض سرریز نشود. که این خود یکی از عجایب معماری این باغ به حساب می آید.

حوض دوازده فواره، حوضی زیبا در باغ فین

 این حوض بعد از حوض جوشان قرار گرفته است. وقتی آب درون حوض جوشان فرو می رود توسط تنبوشه هایی سفالی به حوض دوازده فواره میریزد. و این فواره های متقارن یکی پس از دیگری به کار می افتند.

چشمه سلیمانیه

این چشمه قدمتی 7 هزار ساله دارد. و به دلیل اعتقاد مردم این چشمه از معجزه های حضرت سلیمان بوده است و نام
آن را سلیمانیه گذاشته اند. چشمه سلیمانیه، تامین آب باغ فین را به عهده دارد.

عمارت های باغ فین

عمارت های موجود در این باغ، زیبایی های آن را چندین برابر کرده است. قرار گیری این عمارت ها با معماری ویژه در کنار زیبایی های طبیعی باغ و حوض های پر آب کاشی کاری شده فضایی بکر برای شاهان آن دوره بوده است. تمامی این موارد اهمیت زیاد این باغ از نظر شاهان را اثبات می کند. به گونه ای که پادشاهان در طول تاریخ علاقه زیادی به این باغ داشته اند و برای خوش گذرانی به این باغ می رفتند.

کوشک صفوی

این عمارت توسط شاه عباس اول در زمان صفویه ساخته شد که دارای دو طبقه است. که شاه مراسمات و جشن های خود را در این عمارت برگزار می کرد. این کوشک علاوه بر معماری زیبایی که دارد در دو طرف آن آب در جریان است. در قسمت بالایی آن، حوض دوازده فواره و در قسمت پایینی آن استخری بزرگ قرار گرفته است. وجود آب اطراف کوشک، آب و هوای این عمارت را در فصل تابستان بسیار معتدل می ساخت.

کوشک قاجار باغ فین

این عمارت به دستور فتحعلی شاه قاجار و در سال 1189 هجری شمسی در باغ فین ساخته شد. در سقف این عمارت نقاشی های زیبا و چشم نوازی از صنیع‌الملک غفاری دیده می شود. که این نقاشی ها شامل تصاویری از بزم های شاهانه، شکارگاه ها، قصه های قرآنی، وقایع باغ فین و… است.

عمارت سردر

این عمارت در ورودی باغ فین قرار دارد که در زمان صفویه ساخته شده است. این عمارت دو طبقه است و ایوان های ان به چهار طرف باغ فین اشراف دارد. که در قدیم به عنوان مرکز نگهبانی از باغ مورد استفاده قرار می گرفت.

عمارت شاه نشین

این عمارت در زمان قاجاریان و به دستور محمد شاه قاجار در باغ فین ساخته شد. که با نام اتاق ارسی و پنج دری نیز معروف است. علاوه بر معماری زیبای این عمارت، وجود شیشه های رنگی دور تا دور عمارت، چشم اندازی زیبا از این اتاق را به نمایش می گذارد.

حمام سلطنتی

یکی دیگر از سازه های موجود در باغ فین حمام سلطنتی است. که به دستور فتحعلی شاه قاجار برای شاهان ساخته شد. در کنار ان یک حمام کوچک نیز برای خدمه ساختند که در روزهای خاصی از هفته برای مردم معمولی و رعیت نیز آزاد بود.

 موزه ملی کاشان واقع در باغ فین

این موزه در قسمت شمال غربی باغ فین قرار گرفته است. این موزه 300 متر مربع است که شامل تالارهای بزرگ و کوچک و یک زیرزمین است. و شامل سه بخش، باستان شناسی، مردم شناسی و صنایع دستی است. این موزه روی خرابه های خلوت نظام الدوله داماد فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.