استان تهران، از خانه ی موزه مقدم تا تنوع فرهنگی بینظیر در آن

اکثر ما واژه ی تهران را تنها به عنوان شهر آلوده و پر ترافیک میشناسیم. اما تهران در معنای گسترده تر یک استان است که علاوه بر آن شهر آلوده تعدادی شهر خوش آب و هوا را هم در بر میگیرد. در این نوشته میخواهیم با استان تهران بیشتر آشنا شویم. و اطلاعات جامع و کلی از این استان به دست بیاوریم. برای یک شناخت متفاوت تر از تهران با این نوشته همراه باشید.   

تاریخچه  

همیشه در کتاب های تاریخی مدرسه خوانده ایم که تهران روستایی بود خوش آب و هوا تا زمانی که آغا محمد خان قاجار آن را به عنوان پایتخت در دوران حکومت قاجار انتخاب کرد. اما اگر تاریخ تهران را با دقت بیشتری بررسی کنیم متوجه میشویم که آغا محمد خان اولین حکمرانی نبود که به تهران توجه نشان داد. طبق آنچه در تاریخ مکتوب نوشته شده است؛ در دوران صفویه، شاه طهماسب اول، نخستین فردی بود که موقعیت جغرافیایی و اقلیم تهران مورد توجه او واقع شد. و رسیدگی بیشتر و ساخت ساختمان هایی در این شهر را در دستور کار دوران حکومت خود قرار داد. این توجه و رسیدگی به تهران در سال های بعدی حکومت صفویه هم پابرجا ماند. و حتی بنای کاخ گلستانی که ما امروز به خوبی میشناسیم از آن زمان ساخته شده است. 

در دوران زندیه هم کریم خان، تهران را به مدت 4 سال به عنوان مرکز حکومت خود اعلام کرد و در محوطه ی آن شروع به ساخت ارگ ها و ساختمان های مختلفی کرد. پس از حکومت زندیه هم که حکومت قاجار به روی کار آمد و نخستین پادشاه آن در تهران تاجگذاری خود را انجام داد. و آن را پایتخت حکومت خود اعلام کرد. طبیعتا بعد از انتخاب شدن به عنوان پایتخت که تا امروز ادامه داشته است، تهران شاهد حوادث بزرگ دوره های بعد هم بوده است. امضای قراردادهای سنگین، نهضت ها و انقلاب های مختلف و تمام آنچه در تاریخ نوشته نشده است و در میان وارثان حکومت در جریان بوده است.. 

موقعیت جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی این استان شاید یکی از مهمترین دلایل انتخاب به عنوان پایتخت بوده است. این استان در مرکز کشور با تمایل به شمال قرار گرفته. و در واقع یک پل ارتباطی از میان کویرهای مرکز به سمت جنگل های شمالی کشور است. در قسمت شمالی استان ناحیه کوهستانی است. و به خوبی میتوان همان پوشش گیاهی و جانوری استان های شمالی را در آن تجربه کرد. این استان که حد فاصل کویر و جنگل قرار گرفته میتواند با یک سفر چند ساعته با ماشین از کویر شما رو به دل جنگل ببرد. 

پوشش گیاهی و جانوری استان تهران

همانطور که گفتیم تهران در موقعیت جغرافیایی خاص از ایران قرار گرفته است. و همین موقعیت جغرافیایی خاص پوشش گیاهی خاصی را هم برای این استان به همراه آورده است. البته که تنوع ناهمواری های موجود در این استان و تفاوت ارتفاعات هم یکی دیگر از دلایل تنوع پوشش گیاهی در این استان است. پوشش گیاهی در این استان به دسته ی شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم میشود. پوشش گیاهی شمالی متاثر از استان های شمالی و هماهنگ با آنهاست.

اما پوشش گیاهی جنوبی متاثر از کویر است و به آن شباهت دارد. پوشش گیاهی مرکز ترکیبی از پوشش گیاهی شمال و جنوب است. و عناصر هر دو را در بر میگرد. البته بسیاری از گیاهان که در این استان دیده میشوند گیاهان بومی نیستند و تنها به حکم اینکه سال های خیلی قبل در این استان کاشته شده اند و به اقلیم خو گرفته اند رشد خوب و گسترده ای در این استان داشته اند. 

پوشش جانوری این استان هم متنوع است. اما در مرکز استان، شهر تهران، این تنوع کمتر دیده میشود وعلت بی قید و شرط آن هم زندگی شهری گسترده در این منطقه است. در اطراف استان پوشش جانوری تنوع بیشتری دارد. به خصوص در روستاهایی که تلاش کرده اند تا زندگی در طبیعت را حفظ کنند. 

جاذبه های گردشگری 

در تهران به راحتی میتوانید هر محیط و مکانی را که با شخصیت و علائق شما تطابق داشته باشد را پیدا و از بازدید در آن محیط لذت ببرید. در ادامه با تعدادی از این جاذبه های گردشگری استان تهران بیشتر آشنا میشویم. و در نوشته های مخصوص به هر شهر با جاذبه های هر شهر بیشتر از پیش آشنا میشویم. 

کاخ گلستان

کاخ گلستان یکی از پربازدیدترین مکان های گردشگری در تهران است. کاخی که دردوران قاجار به شهرت رسید و تا امروز این شهرت حفظ کرده است. بنای این کاخ در دوران شاه طهماسب اول ریخته شد. و در دوران سلطنت او ساخت این کاخ ادامه پیدا کرد و به یکی از مهمترین کاخ های ایران تبدیل شد. در مجموعه کاخ گلستان هم باغ زیبایی برای تفریح و یک ساختمان با یکی از زیباترین معماری ایرانی اسلامی برای علاقه مندان به معماری وجود دارد. علاوه بر این زیبایی ها یک موزه سنگ های قیمتی هم در این مجموعه وجود دارد که یک تجربه ی جذاب برای بازدیدکنندگان است.    

روستای کن، واقع در استان تهران

شلوغی و ترافیک و آلودگی شهر تهران چیزی نیست که باهاش غریبه باشیم اما اطراف تهران روستاهایی هستند که با یک رانندگی چند ساعته میتوانیم خودمان را به، شاید یک وجه از بهشت وعده داده شده برسانیم. روستای کن یکی از این روستاهای اطراف تهران است که یکی از بهترین مقصدها برای مسافران تلقی میشود. اگر به کوهنوردی علاقه دارید میتوانید به بهترین نحو از این ورزش در کوه های اطراف این روستا لذت ببرید. یا حتی میتوانید از طبیعت فوق العاده ی این روستا؛ رودخانه و دره و کوه لذت ببرید. و یک آخر هفته پر آرامش را در کنار خانواده تجربه کنید. 

خانه موزه مقدم 

در مرکز تهران شلوغ و آلوده خانه ای را پیدا میکنید که تعداد قابل توجهی از نویسندگان و روزنامه نگاران، آن را زیباترین و با ارزش ترین خانه جهان دانسته اند. در دوران قاجار این خانه به یکی از درباریان، محمدتقی خان احتساب الملک، تعلق داشت. پس از او هم فرزندش که با نام استاد مقدم، یکی از مشهورترین استادان باستان شناسی در ایران و یکی از بنیانگذاران دانشگاه هنر تهران، به همراه همسر فرانسوی خود در این خانه ساکن شد. این خانه از چند جهت اهمیت دارد. محل زندگی یکی ازدرباریان قاجار و یکی از مهمترین استادان باستان شناسی بوده است. و علاوه بر آن استاد مقدم در زمان سکونت خود در این خانه، آثار باستانی ارزشمندی را جمع آوری کرده است و باعث اهمیت بیشتر این خانه شده است.  

آبشار کلوگان

بسیاری از ساکنان تهران در تیر و مرداد کلافه از گرما و آلودگی هوا که دست به دست هم داده اند راهی استان های شمالی میشود برای ذره ای هوای تمیز و خنک اما همان اول راه گرفتار ترافیک جاده چالوس میشوند. آبشار کلوگان یک پیشنهاد جایگزین بسیار مناسب برای آن روزهای تابستان است. در منطقه شمیرانات تهران، در روستا کلوگان مرتفع ترین آبشار تهران را پیدا میکنید. که زیبایی های زیادی را در طول مسیر و در اطراف خود برای گردشگران به وجود آورده است. 

کاخ موزه سعدآباد، کاخی بی مثال در استان تهران

در گردش های خود در استان تهران میتوانید یکی از زیباترین کاخ های ایران را که از زمان قاجار ساخته و پرداخته شد و تا کنون مورد استفاده قرار گرفته است را ببینید. کاخ سعد آباد پناهگاه شاهان و درباریان قاجار در گرمای تابستان بوده است. و شاهان پهلوی هم برای زندگی خود از آن استفاده میکرده اند. و امروزه هم بخشی از آن در استفاده ی کابینه ی دولت است. بخشی از این کاخ به موزه تبدیل شده است. که امکان شناخت بیشتر شاهان پهلوی و بازدید از وسایل ارزشمند آنها را برای گردشگران فراهم میکند. 

مردم شناسی استان تهران

پیش از این گفتیم که استان تهران منطقه ای در حد فاصل جنگل های شمالی و کویرهای مرکزی است. و همین باعث شده است که از اقوام مختلف در این استان ساکن باشند. بخشی از مردم آذری ساکن این استان هستند که در سال های خیلی دور به استان مهاجرت کرده اند و دیگر در مناطقی جزء مردم بومی منطقه محسوب میشوند. مازندرانی ها هم بخشی دیگر از ساکنان این استان هستند. که به علت نزدیکی دو استان مراودات بیشتری با یکدیگر داشته اند و در سال های قبل به این استان مهاجرت کرده اند. علاوه بر این دو قوم که عمده ی جمعیت این استان را شکل میدهند از اقوام کرد و لر و … ساکنانی در این استان هستند. که در طی سال های متمادی به این استان مهاجرت کرده اند و یک تنوع فرهنگی را در این استان شکل داده اند.