استان اصفهان، نصف جهان با ناشناخته هایی به وسعت جهان 

مرکزی ترین استان ایران که یک تاریخ غنی را پشت سر گذاشته است. و به دلیل موقعیت جغرافیایی از جاذبه های طبیعی بسیاری برخوردار است. در سفر های خود به این استان اکثرا عازم مرکز استان یعنی شهر اصفهان میشویم فارغ از اینکه شهرهای زیبای دیگری هم در این استان وجود دارد که میتواند یک سفر زیبا را برای ما رقم بزند. در این نوشته میخواهیم با اطلاعات کلی از این استان بیشتر آشنا شویم. اما در نوشته های مربوط به هر شهر میتوانید جزئی ترین اطلاعات را به دست بیاورید. 

تاریخچه 

یافته های زبان شناسان و تاریخدانان به این نتیجه رسیده است که این نام از زمان های دور برای این بخش از کشور انتخاب شده است. اما در دوره ای زمانی دچار تغییر شده است. پیش از ساسانیان و در زمان آنها، این بخش از کشور محل تجمع نیروهای سپاه و هماهنگی ها برای حمله یا دفاع در برابر دشمنان بوده است. واین منطقه را اسپهان مینامیدند. با ورود  اعراب به ایران و سازماندهی کشور بر اساس مقررات و قواعد آنها واژه ی معرب آن، اصفهان مورد استفاده قرار گرفت. 

اگر بخواهیم از آغاز زندگی در این استان صحبت کنیم، با توجه به اقلام باستانی که در تپه های سیلک یافته شده است؛ تاریخدانان و کاوشگران آغاز زندگی در این استان را به 7 هزار سال پیش تخمین زده اند. و مربوط به قبل از دوران عیلام باستان دانسته اند. این استان در دوره های مختلف مورد استفاده حکمرانان قرار گرفته است. در دوران اشکانیان، مرکز و پایتخت یکی از مهمترین ایلات بوده است. دوران سلجوقیان هم به عنوان پایتخت مرکزی حکومت انتخاب شده است. در زمان ساسانیان هم محل گردهمایی و تشکیل جلسات سران حکومت بوده است. 

نهایتا در قرن دهم ه.ق با شروع حکومت صفویان، سرنوشت این استان تغییر کرد. شاه عباس اول در زمان حکومت خود، پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد. و باعث شد تا دوران طلایی این استان آغاز شود و زیباترین آثار باستانی را برای دوران بعدی به جا بگذارد. پس از آن هم این استان وقایع تاریخی دیگری مانند ظلم ها و بی رحمی های ظل السطلان، حاکم وقت اصفهان در دوران قاجار، و لشکرکشی مردم بختیاری و قشقایی به فرماندهی سردار اسعد بختیاری به تهران برای انقلاب مشروطه را شاهد بوده است. 

موقعیت جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی این استان در میان استان های؛ یزد،خراسان جنوبی، فارس، کهگلویه و بویر احمد، لرستان، چهارمحال و بختیاری، سمنان، قم و مرکزی تعریف میشود. اصفهان، مرکزی ترین استان ایران است. که از غرب و جنوب به رشته کوه زاگرس منتهی میشود و از شرق به دشت کویر. همین باعث شده است که این استان یک طیف گسترده از ناهواری های طبیعی، جاذبه های گردشگری متنوع و پوشش گیاهی متفاوت را در بربگیرد. 

پوشش گیاهی و جانوری استان اصفهان

اصفهان به عنوان یک استان خشک و نیمه خشک شناخته میشود. وجود رشته کوه زاگرس در غرب و جنوب از ورود آب و هوای معتدل و مناسب به مرکز این استان جلوگیری میکند. و در کنار آن وجود دشت کویر در شرق این استان باعث تاثیر بر آب و هوا و اقلیم این استان شده است. درست است که آب و هوای این استان به 3 دسته ی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب تقسیم میشود. اما پوشش گیاهی این استان در 5 دسته بندی قرار میگیرد. رویشی بیابانی، رویشی استپی، رویشی نیمه استپی، رویشی کوه ها ی مرتفع، رویشی جنگل های خشک. 

منطقه رویشی بیابانی بیشترین مساحت استان، نزدیک به نیمی از آن را به خود اختصاص داده است. منطقه ای که رشد گیاه در آن آسان نیست و تنها گیاهان مقاوم به خشکی و آب و هوای بیابانی در آن رشد میکنند. مانند کاسنی، بقولات و گندمیان. رشد گیاهان در مناطق نیمه استپی و کوه های مرتفع در یک محدوده ی زمانی خاص و کوتاه شکل میگیرد. 

پوشش جانوری در اکثر مواقع در وضعیتی متناسب با پوشش گیاهی قرار میگیرد. و به همین جهت استان اصفهان یک پوشش جانوری متنوع را در خود جای داده است. وجود رودخانه ی زاینده رود و تالاب گاوخونی در این استان باعث شده است که یک زیستگاه خاص برای جانوران به وجود بیاید. البته که بخشی از جانوران به علت خشکسالی سال های اخیر و شکارهای غیرمجاز در خطر انقراض قرار گرفته اند مانند اردک سر سفید، هوبره، عقاب طلایی، گربه ی شنی و …

جاذبه های گردشگری استان اصفهان

استان اصفهان به قدری جاذبه ی گردشگری دارد که یه سفر چند ماهه برای بازدید کامل از همه ی آنها شاید کفایت کند. پل های تاریخی که هرکدام یک داستان و تاریخ و زیبایی دارند و خانه هایی با زیباترین معماری ها که هرکدام دوره ای از تاریخ این سرزمین را شاهد بوده اند. در ادامه با تعداد محدودی از این جاذبه ها آشنا میشویم. اما در نوشته های مخصوص به هر شهر از این استان با جاذبه های آن شهر به طور کامل آشنا خواهیم شد. 

میدان نقش جهان، میدانی واقع در استان اصفهان

یکی از زیباترین مکان های تاریخی این استان که ساکنان شهر اصفهان هم تعلق خاطر خاصی نسبت به آن دارند. میدان نقش جهان پیش از دوران صفویه هم وجود داشته است اما نه به این عظمت. و باغی بوده است با این نام که با صلاحدید شاهان صفوی، این میدان خاص و منحصر به فرد به جای آن بر پا شده است.

در این میدان شما میتوانید از جاذبه های دیگری از جمله، کاخ عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام، بازار قیصریه و … بازدید کنید. و در میدان تاریخ قدم بزنید. این میدان در سال 1979 میلادی به عنوان یکی از آثار جهانی در لیست یونسکو به ثبت رسید. حتما در سفر خود به اصفهان از این میدان دیدن کنید که یکی از بهترین خاطرات شما را بسازد. 

کویر ورزنه 

در شرق استان اصفهان که به دشت کویر منتهی میشود در کنار شهری به نام ورزنه، کویری به همین نام وجود دارد. که بزرگترین سایت تفریحی کویری در آن بنیان نهاده شده است. این کویر به خاطر دشت ها و رمل های شنی زیبایی که دارد در میان مردم مشهور است. کویر ورزنه محل مناسبی برای انجام تفریحات کویر، آشتی با شب های بدون نور و آشنایی با فرهنگ زیبا و منحصر به فرد مردمان شهر ورزنه است. یکی از فرهنگ های زیبای این شهر عبور و مرور زنان شهر با چادرهای سفید در پشت زمینه ای از کویر و آسمان است.  

خانه بروجردی ها 

کاشان یکی از تاریخی ترین شهرهای استان اصفهان است. که خانه های تاریخی و مکان های تاریخی مختلفی را در خود جای داده است. خانه بروجردی ها یکی از زیباترین خانه های کاشان است. خانه ای که به واسطه ی استفاده از معماران و گچبران به نام در ساخت آن به شهرت رسیده است. و در زمانی از سال گردشگران را به خود جذب میکند. این خانه یکی از بهترین نمونه های معماری ایرانی را به شما نشان میدهد. 

آبشار آب ملخ 

سمیرم یکی از شهرهای زیبای استان اصفهان است. که آبشار زیبای سمیرم باعث شهرت بیشتر آن شده است. اما در این شهر یک آبشار زیبای دیگر هم وجود دارد که افراد کمتری از وجود آن مطلع هستند. آبشار آب ملخ یکی از زیباترین آبشارهای طبیعی ایران است که در روستایی در نزدیکی شهر سمیرم قرار گرفته است. آبی که از این آبشار سرازیز میشود از چشمه ای در دل کوه دنا سرچشمه میگیرد. زیبایی این آبشار در میان طبیعت گردان زبانزد است اما به همان اندازه زیبایی دره و پرتگاه های پر شیب و خطرناک هم دارد.  

خانه ملاباشی  

خانه ی ملاباشی یکی از ناشناخته شده ترین، جاذبه های گردشگری شهر اصفهان است. ملاباشی که سه دوره ی زندیه، قاجاریه و پهلوی را پشت سر گذاشته است. در دوران حکومت فتحعلی شاه پسر او ظل السلطان، حاکم وقت اصفهان بود. میتوان گفت ظل السلطان ظالم ترین حاکم اصفهان بود که قتل همسر خود که طرفدار مردم بود، شنیع ترین ظلم او بود که جو شهر را به شدت متشنج کرد و ملاباشی را به اصفهان کشاند. ملاباشی یکی از منجم های دربار فتحعلی شاه و ملبس به لباس روحانیت بود که در آن دوران به اصفهان آمد تا بتواند جو را آرامتر کند.

درآن دوران خانه ای که صحبت از آن توسط ملاباشی خریداری شد و بخش شاه نشین و اتاق 9 دری را خود در این خانه ساخت. معماری و تزئینات زیبای این خانه باعث شهرت آن در سال های اخیر شده است. فرش های دستبافت، شیشه های رنگی این خانه ماشین زمانی است که شما را به سال های بسیار دورتر میبرد. 

مردم شناسی استان اصفهان

موقعیت جغرافیایی استان اصفهان را پیش از این باهم بررسی کردیم. همانطور که میدانیم؛ اقلیم و جغرافیای متفاوت یکی از علل شکل گیری اقوام متفاوت است. و همین باعث شده است که تقریبا تنوع قومی بیشتری در این استان نسبت به دیگر استان ها مورد بررسی قرار گیرد.

در جنوب غربی و غرب استان ایل بختیاری، در جنوب ایل قشقایی، در شرق و جنوب شرقی ایل عرب جرقویه، در فریدونشهر گرج ها و در محله ی جلفا ارامنه قرار گرفته اند. سال های زیادی است که مردم با این قومیت های گوناگون در کنار هم زندگی میکنند. و در جنبه های مختلف زندگی از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند و فرهنگ خود را با عناصری از اقوام دیگر ترکیب کرده اند. یکی از بهترین ویژگی های اصفهان برای گردشگران همین امکان  آشنایی با فرهنگ اقوام مختلف در سفر به یک استان است.